Zeytin hasadı başladı, üretici ihracatta gelir artışı bekliyor
Seher Alp
6 min read
Manisa’nın Akhisar ilçesinde zeytin hasadına başlandı.
Geçtiğimiz yıllarda 130 bin tonluk rekoltenin gerçekleştiği üretimde, bu yıl rekoltenin 360 bin tonlara çıkması hedefleniyor.
Eleklere standart isteniyor
Domat, Edremit, Trilye ve Uslu olmak üzere 4 farklı çeşit zeytinin üretildiği Akhisar’da üreticiler artan maliyetleri karşılayabilmek için güzel bir fiyat verilmesini bekliyor.
Zeytin üreticileri ayrıyeten zeytinde fiyatı kıymetli ölçüde etkileyen eleklere de standart getirilmesini istiyor.
Zeytini kalibresine nazaran ayıran eleklerin farklı tüccarlarda farklı olduğuna dikkat çeken üreticiler, getirilecek standartlarla bu karmaşanın ortadan kalkacağını söylüyor.
Önemli bir fırsat kapısı
Öte yandan, Avrupa’nın zeytin ve zeytinyağı tedarikçisi pozisyonunda olan İtalya ve İspanya’daki kuraklık nedeniyle rekoltedeki yüzde 50’lere varan düşüşler de hem üreticilere hem de ihracatçılara değerli bir fırsat kapısı olması bekleniyor.
Domat çeşidinin yüzde 70’ini Akhisar üretiyor
Türkiye’de zeytin ve zeytinyağı üretiminde başşehri olarak nitelendirilen Akhisar’ın Ziraat Odası İdare Şurası Lideri ve Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Kurul Üyesi Ahmet Akbuğa, “Geçen seneye bakışta Akhisar’da rekolte artışımız var. Aslında şu an Akhisar’da 4 çeşit zeytin eserimiz bulunmakta. Bunlar Domat, Edremit, Trilye ve Uslu çeşitleri. Şu anda hasadını yapmış olduğumuz Domat çeşidi Türkiye tüketiminin yüzde 70’ini Akhisar tarafından üretiliyor. Geçen sene 130 bin ton civarın zeytin üretimi oldu. Bu yıl 350-360 bin ton civarında zeytin üretimi bekliyoruz.” dedi.
“Rekoltemiz fiyatlara tesir yapmayacaktır”
İtalya ve İspanya’daki kuraklık nedeniyle yaşanan rekolte kaybından ötürü fiyat beklentilerinin yüksek olduğunu söyleyen Lider Akbuğa, “İtalya yahut İspanya, Portekiz olsun, Rusya’daki zeytin üretimlerine baktığımızda hava kurallarından ötürü rekolte düşüklüğü var. Bundan ötürü da fiyatlardan umutluyuz. Rekoltemiz fiyatlara tesir yapmayacaktır. Bugünlerde Domat ve Uslu çeşidi hasat yapılıyor. Öbür çeşitlerde hasat başlamadığından fiyatlar şimdi gündeme gelmedi.” diye konuştu.
“Fiyatlar 18 TL’den 5 TL’lere kadar düştü”
Fiyatların zeytinin kalibresine nazaran belirlendiği bilgisini veren Akbuğa, “Fiyatlar kalibreye nazaran belirleniyor. Özel firmalar ve Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından 18,50’den başlayıp 10 TL’lere kadar açıklanan fiyatlar olmuştu. Şu anda fiyatlar 18 TL’den 5 TL’lere kadar düştü. Ortalamaya geldiğinizde de 11 TL ile 12 TL ortası değişiyor. Bu sayılar bizim geçen sene aldığımız sayılar. Girdi maliyetleri, mazot, gübre, ziraî sulama ve kullandığımız elektriğe baktığımız vakit geçen seneye nazaran yüzde 300 dolayında bir artış gözleniyor. Lakin maalesef bizim kaliteli bir biçimde üretmiş olduğumuz zeytin ve zeytinyağı geçen sene ile birebir formda seyrediyoruz. Bundan ötürü düşünceli bir süreçten geçiyoruz.” ifadelerini kullandı.
Üretici fiyatın artmasını bekliyor
Üreticilerin fiyat artışı beklentisinde olduğunu lisana getiren Akbuğa, “Geçen sene Akhisar’da üretmiş olduğumuz zeytinyağı fiyatları perakendede 60 TL civarında geziyordu, toptan satışta 55 TL civarındaydı. Biz de fırsat kollamayacağız. Afaki fiyatlar söylemiyoruz. Zeytinyağında 75-80 TL civarındaki fiyat beklentisi karşılandığı vakit bu üreticiyi tatmin eder. Zira ilerisini de düşünmemiz lazım. Biz şu an ürettiğimiz zeytinyağını halkımıza 130 TL’den satmış olsak, bu sefer halkımız bizim üretmiş olduğumuz zeytinyağını tüketemeyecek. Bundan ötürü bunun devamı gelmesi için 80 TL civarında fiyat bekliyoruz.” diye konuştu.
“Her şeyin fiyatı artarken, zeytinin fiyatı neden artmadı?”
Zeytin üreticisi Ali Yamaner de “Rekolte manasında çok şükürler olsun yoğunluğumuz fazla. Lakin fiyat konusuna geldiğimizde maalesef geçen seneyi arar pozisyondayız. Fiyatların geçen yılla ortasında 1 TL fark var. Eleklerde bir standart olmasını istiyoruz. Müstahsilde farklı, çiftçilerde farklı, komitecilerde farklı, alıcılarda başka elekler var. Alıcılardaki eleklerle, üreticilerin elekleri ortasında çok büyük fark var. Biri ceviz eleği, biri zeytin eleği. Bunlara bir standardın gelmesini istiyoruz. Emekçi maliyetleri geçen seneye nazaran yüzde 200 arttı. Geçen seneye 140 TL’ye çalıştırdığımız personel şu an 350 TL. Her şeyin fiyatı artarken, zeytinin fiyatının artmamasının sebebi nedir yetkililere soruyoruz.” dedi.
“İspanya ve İtalya’da bu yıl yüksek oranda eser noksanlığı var”
Türkiye olarak bu yıl şanslı olduklarını söyleyen Manisa Ticaret Borsası İdare Konseyi Üyesi ve Zeytinyağı İşletmecisi Mehmet Ersaygı ise “Türkiye olarak zeytinde şanslı bir ülkeyiz. Üretimimiz ve beklentilerimiz yüksek. Yaklaşık 300 bin ton civarında bir zeytinyağı bekleniyor. Türkiye genelinde 200 milyon ağaca sahibiz. Dünya geneline baktığımızda öbür İspanya ve İtalya’da bu yıl yüksek oranda eser noksanlığı var. Yüzde 50 civarında bir eser noksanlığı var. Onu Türkiye olarak kıymetlendirmemiz lazım.
Bu sene bizim şanslı bir yılımız. Siyasetlere bağlı olarak değişecek. Dünya geneline baktığımızda Avrupa’da kişi başı tüketim 20 litrenin üzerinde. Avrupa’daki zeytinyağı noksanlığını düşünürsek Türkiye’deki ihracat hoş bir noktaya gelir. Lakin bizim Türkiye içindeki tüketimi de etkileyecektir. Bunu vakit gösterecek. Çiftçilerimiz burada çok kıymetli. Panik satışlar yapmazlarsa şayet, ellerindeki mahsulün değerini bilir depolarlarsa bu yağın ileride daha da yüksek fiyatlara çıkacağını varsayım ediyoruz.” formunda konuştu.
“Çiftçinin para kazanması için…”
Ersaygı, “Zeytin fiyatları yağlık bazda 8 TL ile 10 TL civarında. Geçen sene 5,6 kilogram zeytinden 1 kilogram yağ üretiyorduk. 60 liraların üzerinde bir maliyeti var. İşletme maliyetleriyle birlikte bu 65 TL’nin de üzerine çıkacaktır. Çiftçinin para kazanması için bu malı 65 TL’nin üzerinde satması lazım. 65 TL’nin üzerindeki bir eser işletmelere girdiği vakit 100 TL civarında. En büyük dengesizlik buradan çıkacak. Tüketicinin bu zeytinyağını 100 TL’nin altında satın alacağını zannetmiyorum.
Şu anda internette 5 kilogramlık zeytinyağını 150 TL’ye satanlar var. Zati 5 litrelik tenekenin maliyeti 20 TL’nin üzerinde. Kargo maliyetleri ile birlikte 5 litre zeytinyağını litresini 40 TL’den satmış oluyor. 65 TL maliyeti olan bir eseri 40 TL’ye nasıl satarsınız? İnternette zeytinyağı esansı, zeytinyağı aroması denilen konsantre eserler satılıyor. Bunların denetim edilmesi lazım. Bu konsantreler nerelere kullanılıyor, nereye karıştırılıyor denetlenmesi lazım. İllaki bu firmalar yakalanıyor. Fakat şahıs şirketi oluyor. Şirketi kapatıp diğer şirket üzerinden üretime devam ediyor.” dedi.
“Aroması ve geniz yakması olur”
Gerçek zeytinyağının genizde bir yakma yaptığına dikkat çeken Ersaygı, “Zeytinyağı birinci başta acılığından anlaşılır. Kaliteli bir zeytinyağı acı olur. Aroması ve geniz yakması olur. Beşerler alışkın olmadığından bunu makûs olarak algılıyor. O yüzden konsantre esanslarla karıştırılmış olan bitkisel yağlar zeytin kokusuna sahip lakin zeytinyağı tadına sahip değil. Bunu tüketiciler çok fazla anlamayabiliyor.” dedi.
“Geçtiğimiz yıllara nazaran bir artış bekliyoruz”
Manisa’nın 26 milyon zeytin ağacıyla başşehir olduğunu belirten Manisa Tarım ve Orman Müdürü Metin Öztürk, “Manisa 26 milyonu aşan zeytin ağacı varlığıyla zeytinin başşehri olarak söz ediyoruz. Bilhassa sofralık zeytindeki rekoltesi ve sofralık zeytinde Türkiye birinciliğiyle Manisa kıymetli bir noktada. Türkiye’nin birinci ve tek Zeytin İhtisas Organize Sanayi Bölgesine de sahip bir iliz. Bu sene de geçtiğimiz yıllara nazaran bir artış bekliyoruz.
Yakın vakitte Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Kurulu de bu mevzudaki çalışmalarını tamamlayacaktır. Bu seneyi bir fırsat yılı olarak da görüyoruz. İspanya ve İtalya’da rekoltelerin düştüğünü ve bu sene kuraklık kaynaklı rekolte azlığını yaşadıklarını biliyoruz. Bunun ihracatta değerli bir avantaj olacağını düşünüyoruz. Manisa birçok eserde ihracat yapan ve ihracat deneyimi olan bir vilayet. Zeytin ve zeytinyağında da bu deneyimiyle ihracatta bu sene çok hoş işlet başaracaktır.” diye konuştu.
